Er zijn van die planten die de zomer een vleugje magie geven. Lathyrus, ook wel pronkerwt genoemd, is er zo eentje. Wie ooit een trosje van deze kleurrijke bloemen in handen heeft gehad, zal die zoete, nostalgische geur nooit meer vergeten. Het is een bloem met een verhaal, een plant die al eeuwenlang tuinders en liefhebbers betovert. Maar waar komt Lathyrus eigenlijk vandaan? Hoe zorg je ervoor dat hij weelderig groeit en bloeit? En wat kun je er allemaal mee doen? Tijd om in de wereld van deze bijzondere klimplant te duiken!
De historie en oorsprong van Lathyrus
De geschiedenis van Lathyrus begint in het Middellandse Zeegebied, met name op Sicilië en in delen van Zuid-Italië en Griekenland. In 1699 ontdekte de Siciliaanse monnik en botanicus Francisco Cupani een wilde variant van Lathyrus odoratus en was meteen gefascineerd door de geur. Hij stuurde zaden naar botanische tuinen in Engeland, en zo begon de opmars van deze sierlijke klimmer door heel Europa.
Vanaf de 18e eeuw begonnen kwekers in Engeland intensief te experimenteren met Lathyrus, en tegen het einde van de 19e eeuw waren er al tientallen variëteiten beschikbaar. De bloem werd vooral beroemd dankzij Henry Eckford, een Schotse kweker die in de late 19e eeuw nieuwe hybriden ontwikkelde met grotere bloemen en een sterkere geur. Veel van zijn variëteiten worden nog steeds gekweekt.
Bekende variëteiten en hun eigenschappen
Vandaag de dag zijn er talloze soorten Lathyrus verkrijgbaar. Sommige zijn puur voor de sier, anderen hebben eetbare bloemen. Enkele bekende variëteiten zijn:
-
Lathyrus odoratus 'Cupani': Dit is de oorspronkelijke wilde vorm die Francisco Cupani ontdekte. De bloemen zijn kleiner, maar de geur is intens.
-
Lathyrus odoratus 'Matucana': Een oude variëteit met paarse en roze bloemen, bekend om zijn fantastische geur.
-
Lathyrus odoratus 'Spencer Mix': Een groep grootbloemige Lathyrus, gekweekt voor snijbloemen. Ze hebben een lichte, maar minder intense geur.
-
Lathyrus latifolius: De vaste lathyrus, ook wel breedbladige pronkerwt genoemd. Deze heeft geen geur, maar bloeit uitbundig en keert elk jaar terug.
Zelf Lathyrus kweken: stap voor stap
Wie Lathyrus in de tuin wil, heeft geluk: deze plant is makkelijk te kweken, mits je weet wat hij nodig heeft. Hier volgen de belangrijkste tips.
1. Zaaien op het juiste moment
Lathyrus kan al vroeg in het jaar worden gezaaid. In een koude kas of vensterbank kun je al in februari of maart beginnen. Buiten in de volle grond kan vanaf april tot begin mei. De jonge planten kunnen wat vorst hebben, maar harde nachtvorst is funest.
2. Voorweken of kaken
De zaden van Lathyrus hebben een harde schil. Om de kieming te versnellen, kun je ze een nacht in water weken. Sommigen tuinders zweren bij het licht insnijden van het zaadomhulsel met een scherp mesje (kaken), maar dit vergt een vaste hand.
3. De juiste standplaats
Lathyrus houdt van een zonnige plek met goed doorlatende, voedzame grond. Een beetje compost of goed verteerde mest in het plantgat helpt om sterke planten te krijgen. Omdat Lathyrus een klimplant is, heeft hij iets nodig om tegenop te groeien: een klimrek, bamboestokken of een gaaspaneel.
4. Verzorging en onderhoud
Eenmaal opgekomen, groeien de jonge plantjes snel. Het is slim om de topjes van de zaailingen af te knijpen als ze zo'n 10 cm hoog zijn. Dit stimuleert een bossige groei.
Zorg ervoor dat je de plant goed water geeft, vooral in droge periodes. Lathyrus houdt van vocht, maar niet van natte voeten. Wekelijks bijmesten met een kaliumrijke meststof (zoals tomatenvoeding) helpt om de bloei te verlengen.
5. Bloemen plukken = meer bloemen
Het geheim van een lange bloeiperiode? Pluk de bloemen! Zodra Lathyrus zaadpeulen begint te vormen, stopt hij met bloeien. Door regelmatig bloemen af te knippen, blijft de plant nieuwe bloemen aanmaken tot in september.
Gebruik en combinaties in de tuin
Lathyrus is een veelzijdige plant die op verschillende manieren kan worden toegepast:
-
In borders: Combineer Lathyrus met klimmende rozen of clematis voor een romantisch effect.
-
In potten en bakken: Kies een compacte variëteit en geef hem een mooie trellis.
-
Als snijbloem: Zet een bosje Lathyrus in een vaas en geniet binnenshuis van de heerlijke geur.
-
In de moestuin: Hoewel de bloemen van sommige soorten eetbaar zijn, moet je oppassen met andere variëteiten. De zaden en peulen zijn vaak giftig.
Slotgedachte
Lathyrus is een plant die zowel de beginnende als de ervaren tuinier veel plezier kan brengen. Of je nu kiest voor de geurige erfstukvariëteiten of de grootbloemige showvarianten, deze klimmer voegt altijd iets bijzonders toe aan de tuin. En met een beetje aandacht en zorg kun je maandenlang genieten van een overvloed aan bloemen. Dus, waar wacht je nog op? Zaai die pronkerwten en laat je tuin betoveren door hun geur en kleur!
Reactie plaatsen
Reacties